Przekazanie darowizny to piękny i hojny gest ze strony bliskich. To również satysfakcja z możliwości wsparcia i zabezpieczenia przyszłości finansowej i materialnej tych, na których najbardziej nam zależy. Jednak przed przekazaniem darowizny warto zapoznać się podstawowymi formalnościami i obowiązkami podatkowymi z tym związanymi. Podpowiedzi poniżej!
Co to jest darowizna?
Darowizna jest rodzajem umowy zawieranej pomiędzy osobą obdarowaną a darczyńcą. Podstawową jej cechą jest nieodpłatność. Darowizna od rodziców przybiera różne formy. Zaliczamy do nich:
- Darowiznę pieniężną,
- Nieruchomość – dom, mieszkanie lub działka budowlana,
- Ruchomość – samochód, dzieła sztuki, biżuteria,
- Prawa wieczystego użytkowania,
Darowizna dla dziecka – formalności
Darowiznę dla dziecka można przekazać na trzy podstawowe sposoby:
- W formie aktu notarialnego
W tej sytuacji należy udać się do notariusza. Forma aktu notarialnego jest obowiązkowa w przypadku:
- Nieruchomości, czyli darowizny mieszkania lub domu,
- Udziałów w firmie,
- Prawa do lokalu,
W przypadku darowizny spisanej przed notariuszem dopełnienie wszelkich formalności leży po jego stronie – to on pobiera podatek i wpłaca go do Urzędu Skarbowego.
Sprawdź szczegóły: https://www.jp-adwokaci.pl/prawo-cywilne.
- W formie pisemnej umowy
Otrzymanie darowizny można sporządzić w formie pisemnej umowy. Oto kilka istotnych informacji, które muszą się tam znaleźć:
- Data i miejsce sporządzenia umowy.
- Strony umowy oraz ich dane.
- Przedmiot darowizny i oświadczenie darczyńcy.
- Określenie przedmiotu darowizny.
- Oświadczenie, że obdarowany ma prawo dysponować przedmiotem lub kwotą darowizny.
- Oświadczenie, że przedmiot nie ma wad prawnych, np. nie jest obciążony hipoteką lub zastawem.
- Oświadczenie o darowiźnie i przyjęciu darowizny.
- Darczyńca oświadcza, że przekazuje nieodpłatnie przedmiot darowizny.
- Obdarowany oświadcza, iż przyjmuje darowiznę.
- Postanowienia końcowe.
- Ustalenie kto ponosi koszty sporządzenia umowy.
- Podpisanie umowy zarówno przez darczyńcę, jak i obdarowanego.
Darczyńca w umowie ma prawo wskazać cel, na który konkretnie pieniądze mają być spożytkowane.
- Darowizna bez umowy
Pisemna forma darowizny nie zawsze jest potrzebna. Dotyczy ona sytuacji, gdy darczyńca przekazuje określoną sumę pieniędzy. Darowizna od rodziców musi być zgłoszona do Urzędu Skarbowego, jeśli jej kwota przekracza 10,343 złote. Otrzymane środki należy udokumentować dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy lub przekazem pocztowym.
Umowa darowizny – potrzebne dokumenty u notariusza
Umowa darowizny w formie aktu notarialnego wymaga przedłożenia odpowiednich dokumentów. Przed wizytą u notariusza należy przygotować:
- Darowizna mieszkania
- dowód tożsamości,
- podstawa nabycia np. wypis z aktu notarialnego,
- akt poświadczenia dziedziczenia,
- zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o zapłaconym podatku od spadków i darowizn,
- zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej,
- Darowizna nieruchomości gruntowej – działki
- numer księgi wieczystej,
- aktualny wypis z rejestru gruntów,
- aktualne zaświadczenie o tym, że działka nie jest objęta uproszczonym planem urządzenia lasu,
- jeżeli nieruchomość jest zabudowana, potrzebny jest aktualny wypis z kartoteki budynków dostępny w Starostwie,
Darowizna dla dziecka – obowiązki podatkowe
Darowizna jest opodatkowana, jednak uzależnione to jest od grupy podatkowej, do której należy jej nabywca oraz kwoty wolnej od podatku od darowizn.
Ustawa od spadku i darowizn wyróżnia cztery grupy podatkowe:
- Grupa I – małżonek, zstępni (potomkowie: dzieci, wnuki, prawnuki), wstępni (przodkowie: rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie. W tej grupie kwota wolna od podatku od darowizn wynosi 10.434 złote.
- Grupa II – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych. Kwota wolna od podatku w tej grupie wynosi do 7.878 złotych.
- Grupa III – grupa ta obejmuje pozostałe osoby. Kwota wolna od podatku to 5.308 złotych.
- Grupa 0 – małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, ojczym, macocha. W przypadku tej grupy obdarowany jest zwolniony z podatku od darowizn do kwoty 10.434 złote bez obowiązku zgłoszenia do Urzędu Skarbowego. Jeśli ta suma zostanie przekroczona, wciąż jest zwolniony z podatku od darowizny, jednak konieczne jest jej udokumentowanie i zgłoszenie w ciągu sześciu miesięcy w Urzędzie Skarbowym z dołączonym formularzem SD-Z2. Obowiązek ten spoczywa po stronie obdarowanego.
Kwoty 10.343 zł, 7.878 zł, i 5.308 zł, jeśli nie zostały przekroczone, są wolne od podatku i nie wymagają zgłoszenia do Urzędu Skarbowego.
Ważne! Jeżeli obdarowana w ciągu 5 lat otrzyma od tej samej osoby więcej niż jedną darowiznę, należy je zsumować. Łączna wartość wszystkich darowizn będzie stanowiła podstawę do opodatkowania.
W przypadku darowizny w formie pieniężnej konieczne są dowody otrzymania darowizny potwierdzającego przekazanie gotówki. Darowizna pieniężna może być wpłacona na rachunek płatniczy nabywcy lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo kredytowej albo przekazem płatniczym.
Nie zgłoszenie darowizny – konsekwencje
Brak zgłoszenia darowizny od rodziców oznacza, że będzie ona opodatkowana na zasadach ogólnych. Wysokość podatku może wynosić od 3 do 20 procent w zależności od powiązania osoby obdarowanej i obdarowującego oraz od kwoty nadwyżki ponad limit kwoty wolnej od podatku.
Ponadto Urząd Skarbowy ma prawo wszcząć postępowanie karno-skarbowe.
Odwołanie umowy darowizny
Przesłanką do odwołania darowizny jeszcze niewykonanej jest pogorszenie się sytuacji materialnej darczyńcy. Z kolei darowiznę wykonaną darczyńca może odwołać, gdy obdarowany dopuścił się względem darczyńcy rażącej niewdzięczności.
Rażącą niewdzięcznością może być:
- popełnienie przez obdarowanego na szkodę darczyńcy przestępstwa,
- niedopełnienie obowiązków rodzinnych,
- pozostawienie bez pomocy w chorobie lub innej sytuacji,
Co nie jest darowizną?
Z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że nie każde przekazanie środków pieniężnych lub rzeczy materialnych jest darowizną.Tak zwane świadczenie alimentacyjne, mówi, że rodzice w miarę swoich możliwości finansowych są zobowiązani pomagać dziecku, które się jeszcze uczy. Przykładem może być:
- zapłata czesnego
- czynsz za mieszkanie
Podsumowanie
Najczęściej przedmiotem darowizny od rodziców jest samochód, pieniądze lub mieszkanie. Wielkość obowiązku zapłaty podatku uzależniona jest od wysokości darowizny, jak i stopnia pokrewieństwa darczyńcy i obdarowanego.