Prezentowany tekst jest efektem naszych działań w partnerstwie z freis.pl
Od 21 sierpnia 1997 roku w Polsce obowiązuje ustawa o ochronie praw zwierząt, która szczegółowo opisuje prawa im przysługujące. Dowiedz się, jak prawo je chroni.
Ustawa o ochronie praw zwierząt – czego dotyczy?
Ustawa o ochronie praw zwierząt jak sama nazwa wskazuje dotyczy wszystkich kręgowców, które mogą być przetrzymywane przez ludzi. Reguluje ona nie tylko ogólne zasady ochrony zwierząt, lecz także zasady transportu zwierząt domowych, zasady uśmiercania (na przykład poprzez uśpienie) oraz uboju. Mówi ona także w jaki sposób zwierzęta mogą być wykorzystywane do celów widowiskowych, rozrywkowych, filmowych, sportowych i wielu innych. Naturalnie ustawa jasno określa wszystkie kary, które grożą osobom naruszającym lub łamiącym prawa czworonogów.
„Głównym celem ustawy o ochronie zwierząt jest zobligowanie wszystkich ludzi do minimalizowania cierpienia, jakie mogą zadawać zwierzętom celowo lub nieświadomie” – możemy przeczytać na stronie Zwierzaki.pl
Historia powstania ustawy
Wprowadzenie ustawy spowodowało zastąpienie nią wcześniej obowiązującego dokumentu, uchwalonego wiele lat temu, aż w 1928 roku. Ustawa wprowadzona w 1997 roku została po raz pierwszy zaprezentowana w 1994 przez posłankę Unii Pracy Krystynę Sienkiewicz. Jej podstawowym celem było uznanie zwierzęcia za istotę żywą i czującą cierpienie fizyczne i psychiczne, ponieważ wcześniej posiadało prawa porównywalne do rzeczy.
Ustawa o ochronie praw zwierząt – co zawiera?
W artykule pierwszym ustawy o ochronie praw zwierząt wyraźnie zawarte jest prawo zwierzęcia do godnego traktowania i szacunku (Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.) Oprócz tego dokument zapewnia im ochronę praw przez odpowiednie urzędy, instytucje oraz organizacje krajowe i międzynarodowe takie jak World Society for the Protection of Animals (w skrócie WSPA).
Ustawa także narzuca współpracę Inspekcji Weterynaryjnej z innymi organizacjami w celu dotrzymywania postanowień zawartych w ustawie. Dodatkowo definiuje ona terminy związane z traktowaniem zwierząt, takie jak:
- humanitarne traktowanie – zwierząt jako traktowanie uwzględniające prawa i potrzeby stworzenia
- konieczność bezzwłocznego uśmiercenia – jako stwierdzony przez lekarza weterynarii stan, w którym zwierzę może kontynuować życie jedynie znosząc ból i cierpiąc, gdzie obowiązkiem moralnym człowieka staje się skrócenie męki
- okrutne metody w chowie lub hodowli zwierząt – jako działania nieodpowiednie lub zaniechanie koniecznych czynności, które wprost wpływają na patologiczne zmiany w organizmie zwierzęcia
- szczególne okrucieństwo – jako działanie z premedytacją podejmowane przez właściciela (i nie tylko) w celu przedłużenia cierpienia zwierzęcia i zadania mu maksymalnego bólu
Są to jedynie jedne z niewielu terminów, którymi zajmuje się ustawa. Dzięki ich jednoznacznemu określeniu sądy rozpatrujące sprawy znęcania się nad zwierzętami mogą w łatwy sposób wydawać wyroki adekwatne do przewidzianych w ustawie kar.
Jednym z najważniejszych postanowień ustawy jest to zawarte w artykule nr. 5. Jest ono szczególnie ważne dla czworonogów, ponieważ z góry narzuca wszystkim posiadaczom zwierząt obowiązek ich humanitarnego traktowania, co często jest łamane przez masowych hodowców lub osoby wykorzystujące zwierzęta w celach rozrywkowych.
Ustawa o ochronie praw zwierząt – nowelizacje
Ustawa dotycząca zwierząt była wielokrotnie nowelizowana. Jedną z najgłośniejszych dotyczących jej spraw była kwestia uboju rytualnego. W 2014 roku Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność zakazu wykonywania uboju z artykułem 53 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, mówiącym o prawach obywateli. Oprócz tego w 2020 roku została wprowadzona poprawka, która wywołała spory szum medialny. „Piątka dla zwierząt” wprowadziła między innymi zakaz hodowli zwierząt w celu pozyskiwania futra i występowania w cyrkach. Dodatkowo uregulowała ona ograniczenie wspomnianego już uboju rytualnego, które od tego momentu przysługiwało tylko krajowym związkom wyznaniowym.
Ustawa o ochronie praw zwierząt – znaczenie
Znaczenie tej ustawy jest niepodważalne. Daje ona szerokie prawa zwierzętom, które często, niestety, były źle traktowane przez właścicieli i hodowców. Dziś ma ona szczególne zastosowanie przy prowadzeniu kontroli gospodarstwo domowych, bo w nich najczęściej dochodzi do niehumanitarnego traktowania czworonogów. Dodatkowo, w celu podkreślenia wartości ustawy 25 października obchodzony jest corocznie Dzień Ustawy o Ochronie Zwierząt.